چگونگی مراقبت از بیمار در منزل

کم و بیش امروزه در هر خانواده ای فرد بیمار وجود دارد.

این بیماران بستگی به سن و جنس و وزن ، نیاز به مراقبتهای ویژه دارند.

چگونگی مراقبت از بیمار در منزل ،  روشهایی دارد  كه همه ی ما باید از آن اطلاع داشته باشیم و می بایست به كلیه نکات آن عمل كنیم زیرا مراقبت صحیح ،  باعث بهبودی سریع بیمار می شود.

 بیمارانی كه پس از مراجعه به دكتر باید درخانه تحت مراقبت باشند كم نیستند و گرفتاری های روزمره مردم ، غالباً آنها را از پرستاری و مراقبت بیماری كه در خانه بستری است غافل می كند. مهمترین بخش نگهداری بیمار در منزل  ا، جدا نمودن اتاق بیمار از سایر مناطق منزل می باشد تا اگر میكربی وجود دارد در اتاقهای دیگر منتشر نشود.

 بهتر است اتاق خواب خود بیمار برای این كار اختصاص یابد. تشك بیمار باید سفت و مسطح باشد و از بالش اضافی هم استفاده شود . زیرا خوابیدن طولانی ، باعث درد در ناحیه پشت می شود .  مگر این كه سر و گردن كمی بالاتر از معمول قرار گیرد . اگر بیمار تحرک کم داشته باشد و یا در اثر کهولت سن قادر به تحرک و غلطیدن در رخت خواب نباشد می بایست به جای تشک عادی از تشک مواج یا تشک ضد زخم بستر استفاده گردد.

تشک مواج از هر گونه ابتلای بیمار به زخم بستر ، جلوگیری می نماید . انتخاب تشک مواج یا تشک ضد زخم بستر بر حسب وزن بیمار و اینکه بیمار زخم بستر داشته باشد یه خیر متفتوت بوده و می بایست تشک مواج مناسب یرای بیمار انتخاب گردد .

بهتر است برای بیمارانی که نیاز به استراحت بالای یک هفته دارند ، تخت بیمار ، خریداری و در منزل نصب گردد.

تخت بیمار بخاطر داشتن پوزیشنهای مختلف از جمله شکن پشت و کمر و نیز شکن پا یا زانو و یا پوزیشن تغییر ارتفاع دارای محاسن زیادی برای بیمار و مراقب بیمار دارد.

تخت بیمار دارای مدلهای مختلف ساده یا مکانیکی و برقی می باشد. تخت بیمار ساده به 3 مدل تخت بیمار تک شکن (شکن کمر) و تخت بیمار دو شکن ( شکن کمر و شکن پا) و تخت بیمار 3 شکن ( شکن کمر و شکن پا و زانو تا 90 درجه) تقسیم می گردد.

تخت بیمار برقی به مدلهای تخت بیمکار برقی 3 شکن یا 4 حالنه و تخت بیمار برقی 3 شکن با تنظیم ارتفاع تخت یا 6 حالته تقسیم می گردد.

تختهای بیمار می بایست دارای چرخ و یک جفت محافظ کنار تخت یا بدساید باشند. بدساید تخت بیمار از سقوط بیمار در هنگام خواب جلوگیری می نماید..

  در كنار تخت  بیمار یك صندلی یا مبل دسته دار گذاشته شود تا بیمار با تكیه به آن بتواند از جایش بلند شود و یا همراه و مراقب یا پرستار بیمار روی آن استراحت نماید. یك ظرف خالی را برای استفراغ احتمالی با مقدار زیادی دستمال كاغذی ، به اضافه تعدادی حوله تمیز در دسترس بیمار قرار دهید

سعی كنید همیشه یك پارچ آب با   لیوانی كه وارونه روی دستمال كاغذی قرار گرفته در كنار بیمار باشد. بهتر است یك زنگ دستی تهیه شود تا در صورت لزوم بیمار آن را تكان دهد . داد زدن برای بیمار خوب نیست. زنگ تلفن هم ممكن است او را عصبی كند. اگر تلفن دراطاق او نباشد مناسب تر است و چنانچه شخصی قصد صحبت با او را داشته باشد به شرط داشتن خبر خوب ، تلفن را به اتاق بیمار منتقل كنید. خبر بد تلفنی حال بیمار را بدتر می كند. اعصاب ومغز بیمار باید آرامش داشته باشد ..

یك درجه تب سنج  جیوه ای یا درجه تب سنج دیجیتالی هم باید در اطاق بیمارباشد. درجه  تب در ساعاتی كه دكتر توصیه كرده به مدت دو دقیقه ی تمام زیر زبان بیمار با دهان بسته قرار گیرد و سپس درجه دیجیتالی یا  جیوه آن خوانده شود و برحسب تاریخ و ساعت روی صفحه كاغذ درج گردد تا برای مشاهده بعدی دكتر در پرونده مریض آماده باشد.

درجه تب جیوه ای پس از استفاده ، باید تكان داده شود تا جیوه داخل آن پایین برود. سپس با محلول ضدعفونی تمیز شود و درجلد یا محفظه خود قرار گیرد. اگر درجه حرارت بدن بیمار خیلی بالا باشد باید فوراً به دكتر اطلاع داد.

بیمار تب دار به مایعات نیاز بیشتری دارد و باید وادار شود كه روزانه مایعات از قبیل آب خالص ، چای كمرنگ ، آب میوه و شیر بنوشد. البته برای دادن مایعاتی غیر از آب خالص حتماً با پزشك معالج باید مشورت شود.

غذای سفت و غیر آبدار ، برای بیمار بستری مناسب نیست  زیرا به علت عدم تحرك تولید یبوست بیشتری می کند .

 غذای بیمار باید مقوی و اشتها آور باشد ولی لازم نیست به مقدار زیاد به وی خورانده شود.

پس از هر استفراغ ، صورت و پیشانی بیمار باید با حوله آب سرد تمیز شود و دهانش  با آب سرد شسته شود و پوست لب های او مرطوب نگاه داشته شود.

اگر در خانه غیر از بیمار فرد دیگری هم زندگی می كند باید دقت شود كه در دسترس بیمار قرار داشته باشد و دارو را فقط در ساعاتی كه دكتر تعیین كرده و به همان مقدار تجویز شده در اختیار بیمار قرار دهد در صورتی كه بیمار تنها زندگی می كند باید دقت شود كه به موقع دارو مصرف كند و اضافی هم نخورد.

بدن بیمار باید همواره تمیز نگهداشته شود. اگر برای بیما ر، رفتن به حمام ممكن نیست باید با حوله آب گرم بدن او را تمیز كرد. بدین منظور یك قسمت از بدن بیمار را  باید تمیز و خشك كرده و در پتو پیچاند و سپس قسمت دیگر را به همان ترتیب تمیز نمود. تخت شستشوی بیمار  ، راه حل دیگر برای شستشوی بیمار در اتاق و یا کنار تخت بیمار می باشد.

تخت شستشوی بیمار با داشتن چرخ در زیر تخت و نیز داشتن وان مخصوص استیل در روی تخت مناسب جهت شستشوی بیمار در اتاق خواب و یا محل استراحت می باشد.

وان استیل تخت شستشوی بیمار دارای عمق حدود 8 سانت جهت مراقبت از سقوط بیمار و نیز شیب عمومی 8 درجه به سمت پا جهت سر رسز شدن آب از زیر و کنار برن بیمار به سمت راه اب خروجی تعبیه شده در زیر پای بیمار می باشد.

در زیر راه اب تخت شستشوی بیمار شلنگ خرطومی جهت هدایت اب به ظرخ تخلیه یا دبه های 20 لیتری یا هر ظرف دیگری می باشد.

تخت شستشوی بیمار دارای هندل و جک تغییر ارتفاع جهت تنظیم سطح ارتفاع تخت شستشو با تخت بیمار می باشد تا براحتی بیمار از تخت بیمار به تخت شستشوی بیمار و یا بالعکس جابجا شود.

هوای اتاق بیمار نباید خشك باشد بلكه باید دارای رطوبت باشد. هوای خشك  ، بیمار را  تحریك به  سرفه می كند . برای مرطوب كردن هوا می توان از دستگاه بخور سرد یا اولتراسونیک  در اتاق استفاده نمود. دستگاه بخور سرد یا اولتراسونیک در ظرفیتهای 2 و 3 و 5 لیتر قابل خریداری و استفاده در کنار تخت بیمار می باشد.

پتوی تخت بیمار باید طوری قرار گیرد كه روی او سنگینی نكند، مخصوصاً روی قسمت پا و انگشتان ، تا هنگام پهلو به پهلوشدن به آنها آسیب نرساند.

در اطراف اطاق بیمار نباید سرو صدا كرد زیرا  بیمار عموماً  فردی عصبی و كم حوصله است و فشارهای عصبی مانع بهبود سریع او می شود .

بیمار قبل از بهبودی كامل وكسب اجازه از دكتر نباید سر كار خود برود. ممكن است بیماری عود كند و یا عوارض دیگری به بار آورد وهمكارانش را هم مبتلا نماید. موقع چكاندن قطره به بینی بیمار باید دقت شود كه قطره وارد دهان بیمار نشود . قطره چشم نیز باید لای پلك پایینی چكانده شود .

   تقویت روانی بیمار در بهبودی او بسیار مؤثر است . مثلاً بودن گل و گیاه  در اطاق بیمار می تواند در روحیه او تأثیر خوبی بگذارد . هرگز در طول نقاهت بیمار ، به او خبرهای بد و یا مایوس کننده داده نشود. خواندن داستانهایی كه به علت جالب بودن ، خواننده را به دنبال خود می كشاند به شرط این كه سر و دست بیمار را خسته نكند ، برای او خوب و مفید است ،  زیرا بیمار را از فكر كردن درباره مشكلاتش باز می دارد و پس از خسته شدن ، او را به خواب می برد.

   تماشای تلویزیون كه از دور كنترل می شود خوب است. بیمار دوست دارد احساس كند كه اطرافیانش با علاقه و فداكاری خاصی از او پرستاری و پذیرایی می كنند، مخصوصاً اگر بیمار سالخورده باشد از فرزندانش انتظارات زیادی  دارد و اگر خلاف آن را ببیند شدیداً  دلخور و افسرده می شود و این از نظر روحی برای او خوب نیست . به علاوه به علت حساس شدن روحیه اش در زمان بیماری ممكن است هرگز این را فراموش نكند

.

نویسنده : فرشاد امامقلی کارشناس مهندسی پزشکی